برات روزسرنوشت ساز در باور مردم خراسان جنوبي

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بیرجند رسا به نقل از روزنامه خراسان جنوبی ، مسئول حوزه پژوهش اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان در گفت وگو با «خراسان جنوبي» مي گويد: نمي توان به طور دقيق مشخص کرد که مراسم روز برات از چه زماني آغاز شده است، ولي هر آيين و مراسمي که در فرهنگ بومي ما وجود داردو عامه مردم آن را بر پا مي کنند چون به بخشي از باور و فرهنگ مردم تبديل شده است به طور قطع صدها سال قدمت دارد. به عنوان مثال باور مردم بر اين است که اين روزها، روزهاي سرنوشت سازي است چون در غروب چهارده شعبان، ملائکه به زمين مي آيند وسرنوشت افراد زنده مشخص و به اموات براي رفتن به بهشت، برات داده مي‌شود.سيد«احمد برآبادي» ادامه مي دهد:برخي پيشينه برگزاري اين مراسم را مربوط به قبل از اسلام مي دانند و مي گويند در بين ايرانيان شبيه اين مراسم براي اموات وجود داشته ولي آن چه مسلم است اين که مراسم برات به طور عموم از گذشته در منطقه خراسان ريشه دارد. در خراسان رضوي اين مراسم به «چراغ برات» مشهور است و در گذشته گويا در اين روز شمع يا چراغي بر روي قبر مردگان خود روشن مي کرده اند.اين رسم هنوز در شهرستان هاي قاينات وسرايان وجود دارد. اين افراد معتقد ند که تا صبح روز شعبان، بايد قبور مردگان روشن باشد.  

وي با بيان اين که مراسم روز برات در ديگر نقاط مختلف کشور مثل خراسان جنوبي با اين گستردگي برگزار نمي شود و يا فقط کساني که تازه درگذشته اي دارند، در اين روز بر سر قبور مردگان خود حضور پيدا مي کنند، ادامه مي دهد: به همين دليل مراسم روز برات با شماره 709 به نام خراسان جنوبي در فهرست ميراث معنوي کشور ثبت شده است که اين امر نتيجه اقدامات پژوهشي است و در قالب طرح مردم نگاري استان با هدف مستندنگاري و تصوير سازي آن انجام شد.به گفته وي اصول بر پايي مراسم روز برات در همه نقاط استان يکسان است ولي شايد با تفاوت هايي برگزار شود.ازگذشته در روزقبل از 15 شعبان روي قبور فرش يا گليمي پهن مي شود و مجمعه مسي را از تنقلاتي چون خرما، ،شيريني، حلوا، نان روغن جوشي، کماچ و... پر مي کنند و بر روي قبر مردگان قرار مي دهند، آن ها را بين مستمندان ، فقرا وديگر افراد تقسيم مي کنند. هر چند شايد جوان تر ها اين خوراکي ها را براي روز برات از آن چه امروزه در بازار است ،تهيه کنند ،ولي هنوز افرادي هستند که براي اين روز نان روغن جوشي، کماچ و ... را از چند روز قبل آماده مي کنند. روز برات در بيرجند کار و کسب به شکل نيمه تعطيل در مي آيد. به خصوص کساني که تازه درگذشته اي دارند، کار خود را تعطيل مي کنندتا بر مزار مردگان خود حضور پيدا کنند.برات غريبان و زندگان هم در گذشته در اين ايام مورد توجه قرار مي گرفت. وي مي گويد: در بعضي از موارد نام فرزندان پسري که در اين ماه متولد مي شوند، را برات مي‌گذارند.علاوه بر اين کساني که تازه داغدار شده اند درمنازل خود مراسمي در روزهاي قبل برگزار مي کنند که در آن ضمن تلاوت آيات نوراني قرآن وخواندن دعا در بين حاضران شيريني، خرما و... توزيع مي شودو براي مردگان و افراد زنده طلب بخشش از خداوند مي شود.